Önsöz niyetine bir kısım yazıyorum, önsöz okumaktan hoşlanmayan direk italik bölümü geçsin. Adı üstünde, önsöz işte.
Alessandro Zauli'nin "Soccer: Modern Tactics" kitabından (2002 basım) bir parça aktaracağım. Kitabın alt başlığında da yazdığı şekliyle, "İtalya'nın değerli hocaları 180 durum etrafında oyunu analiz ediyorlar." Her şablona ayrı bir bölüm ayrılmış ve bu şablonların en bilinen uygulayıcılarının ağzından artıları/eksileri aktarılmış. Buna, oyun hamurunun girebileceği şekiller -alttaki Alamet-i Baklava linkine bakın- de diyebiliriz.. Lippi'nin 4-3-3'ü ve Novellino'nun 4-4-2'yi anlatışı da benim için aynı ölçüde keyifliydi; onlar da başka vakte.
Taktik yazılarında tek bir şeyi anlatma değil, alt mesajlarla oyuna bakışı genel anlamda genişletebilme amacı güdüyorum; Ancelotti'nin seneler öncesinden söyledikleri bu anlamda da değerli olabilir. Olayların iç yüzüne dair arkaplanı olan bir anlatım sunulmadan tamamen terminolojiye yüklenildiğinde kavramların içi boş kalıyor, ve yalnızca orada kalıyor. Belki alakasız, ama bu tip aktarımlar sonrası genişleyen bir oyun görüşü ve örneğin niçin Brezilya milli takımında ve Real'de 'kısmen' zayıf tek forvetlerin tercih edildiği ve çok daha değerli hücum oyuncularının kanatta kullanıldığının anlaşılması gibi şeyler asıl kazanım olabilir. Ferguson kritik maçlarda Ronaldo'yu ileride tek bırakıyorken bu Real'de niçin çok daha az sıklıkta oluyor veya Fred tek yönlü kalıyorsa, niçin Hulk orada ikinci tercih oluyor? Bunun gibi. Çok da şık sorular olmadı belki bilmiyorum, ama bu sabah bunun üzerinde bir karara varmıştım, ilk aklıma gelen oldu. Sosyal mesaj kaygılı bu paragrafı fazla uzatmadan ve sıkmadan noktalayayım.
Esas olarak Galatasaray'ın çok beğendiğim şekillerden biri olan baklava ile neler yapabileceğini anlatan bir yazı yazmak istiyorum fakat bunun için nereden başlayacağımı henüz bilemedim. Bu yazı ve daha öncekilerin toplamı hiç değilse bunun için alt okumalar olsun. Ben de belki bir ara Galatasaray'a el atarım.
Daha öncekiler demişken,
Baklava oynadığı sezonu 103 golle bitiren -rekor- Chelsea'nin o sezonundan en iyi 10 gol.
http://www.youtube.com/watch?v=z8J8gqb-cD8
Bulabildiğim en iyi video bu oldu; iyi okunursa, baklavanın benim için en büyük getirisi olan orta sahalara verilen özgürlük ve sonucunda alınan verim, görülebilir. Belki ofansif bekler ve çift forvet kullanımının yararları daha çok öne çıkıyor; lakin benim için orta saha bu şablonun en önemli artısı ve 'farkı' bu.
* * *
Şimdi top Ancelotti'de.
"Bir devrimciye ihtiyacımız var."
Carlo Ancelotti koçluk yolculuğuna İtalya milli takımında Arrigo Sacchi'nin yardımcısı olarak başladı. 95-96 sezonuna gelindiğinde ilk kez birinci adam rolüne soyunuyordu. Ancelotti'nin Reggiana'sı ilk sezonunda Serie A'ya yükseldi. Ertesi iki sezonda Parma'da görev yaptı. 98-99 sezonunun şubat ayındaysa Lippi'nin koltuğunu devralarak Juventus'un başına geçti.
4-3-1-2 şablonuyla alakalı ne söylersiniz?
Bu bizim Juventus'ta kullandığımız şablon. Fakat bunun iyi bir şekilde uyarlanması lazım, böylece her bir oyuncumuzun yeteneklerini en iyi şekilde gösterebiliriz.
Bunu niçin tercih ediyorsunuz?
Çünkü bu bize kanatları farklı bir şekilde kullanmamıza olanak sağlıyor. Geçtiğimiz sene kanatları kullanırken çok daha statik idik. Aslına bakarsınız geçen sene oyunumuz genel olarak daha statikti ve oyunu merkeze yığıyorduk. Bugün çok daha tahmin edilemez bir takımız ve oyunu enine ve dikine oynama konusundaki ayarı çok daha iyi yapmış durumdayız.
Avantajlarından bahseder misiniz?
Söylediğim gibi, kanatları çok daha dinamik bir şekilde kapatıyoruz/savunuyoruz. Çünkü hücum sırasında oyuncuların durmaları gereken belli bir pozisyonları olmuyor.
Peki sorunları neler?
Bazen bu düzensizlik kanatlardaki rakibi sıkıştırmada sorun yaratıyor veya savunma haline geçtiğimizde beşinci oyuncuyu kullanmamız mümkün olmayabiliyor.
Bu durum oyunun çok hızlı aktığı zamanlarda size sorunlar yaratabilir. Hücumdan savunmaya geçişte hazırlıksız yakalanabilirsiniz... (Alamet-i Baklava, dağılan United -Güner)
Elbette... Fakat eğer savunma oyuncularımızdan birinin marke edeceği bir rakip yoksa, öne çıkıp orta saha oyuncularımıza katılabilir. Eğer rakibin orta saha oyuncusu geride kalıyorsa boştaki savunma oyuncumuz diğer savunmacılarla geride kalacaktır; rakip öne çıkıyorsa, o da bizim orta saha oyuncularımızın yanına katılır.
Forvetlerinizin orta üçlüye yardım etmesini, savunma pozisyonunda onların arasına girmesini tercih eder misiniz?
Hayır. Çünkü savunma pozisyonundayken onları daha çok koşular yapan oyuncular olarak düşünüyorum. Ama elbette ki defansif aksiyon sırasında onların da görev alacağı bölümler var.
Nasıl?
Eğer rakip üçlü savunma uyguluyorsa, üç oyuncumuz bu üç savunmacıya karşı pozisyon alır. Eğer dörtlü oynuyorlarsa, oyuncularımızdan biri -rakibin yaptığı yan paslar sırasında- merkezde topu alması muhtemel orta saha oyuncusuna yaklaşır. Diğer iki forvetimiz iki stoperle kalır.
Hücum sırasında nasıl bir yol izliyorsunuz?
Sahayı enine kullanma işi, ofansif yetenekleri olan iki bek tarafından ele alınmalı. Bu aynı zamanda sağ iç ve sol iç oynayan oyuncular için de geçerli, zaman zaman kanatlara kaçıp oralarda rahat hissedebilecek oyuncular olmalı. (sağ kanat ve merkez rollerinin melezi sağ iç, muhtemelen Hamit için biçilecek en iyi rol. Gerek merkezde alan bulup uzaktan şutlarını çekebiliyor, gerek zaman zaman kanada açılıyor ve sürekli kanatta bulunup oyunu kısırlaştırması gereği de yok. Keza Selçuk da çok daha fazla etki edebilir -Güner. Bir dahakilere Güner yazmıyorum, küçük, italik notlar bana ait) Eğer ne beklerimiz ne de iç oyuncularımız bunu başaramıyorsa forvetlerimizden biri kanatlara açılmalı ve üçüncü bölgede yer alan oyunculardan bir diğeri de ona yakın pozisyon almalı. Şunu söylemem gerek: top bizim yarı sahamızdayken 'yönetmen'imiz savunmanın hemen önünde oynattığımız oyuncudur. (Milan'da Pirlo, Chelsea'de bir ara Deco'yu denedi, PSG'de Veratti) Karşı yarı sahadaysa 10 numara olarak gördüğümüz bu işi yapar. Bu durumun nedeni, savunmanın önünde oynattığımız bu oyuncunun defansif görevler yüklenmesi ve oyunu geriden kurmaya yardım zorunluluğu olmasıdır. Sağ iç ve sol iç oynattığımız diğer iki orta sahanın aksine bu oyuncu çok fazla dikine ileri çıkışlar yapmaz. (Galatasaray'daki en büyük fark bu. Bizim en gerideki orta sahamız Melo, oyun kurma rolüyle değil, temizleyici rolüyle öne çıkıyor. Dolayısıyla Galatasaray'ın baklavası da daha agresif ve Ancelotti'ninkilerden daha direk) Ön alandaki oyun kurucunun (10 numaranın) karakterinden yararlanmasını iyi bilmesi gerekir -savunma arkasına önemli koşular yapan bir forvet varsa bu koşuları değerlendirebilmek gibi-
Karakter derken neyi kastediyorsunuz?
Her zaman olduğu üzere, teknik kalite (özellikle hücumda 1'e 1 pozisyonda yapabilecekleri) ve taktik kalite (blokların arasına girip rakip savunmanın şeklini bozma, arkadaşlarına pozisyon hazırlama gibi). Ayrıca forvetlerimden birinin hızlı diğerininse güçlü olmasını tercih ederim (Biri Drogba - Burak mı dedi?).
Şimdi bunu ters çevirelim. Rakip bir yalancı forvetle oynuyor (10 numarayı düşünün ya da)...
Eğer dörtlü savunma uyguluyorsak, savunmacılardan biri özellikle bu oyuncuya dikkat etmeli. Üçlü oynuyorsak 1'e 1 pozisyonları oynamayı bilmeliyiz.
Antrenmanlar sırasında ofansif ve defansif motifleri nasıl oluşturuyorsunuz?
Bir pozisyonun ilerlemesini sağlıyorum ve ardından oyuncuların defansif şekle geçmelerini sağlıyorum; bu hâldeyken çoğunlukla karşı taraf topa sahip oluyor. Bunun nedeni, oyuncuların neler yapmaları gerektiğini bilmeleri.
Ofansif kısma gelirsek, genellikle sayısal avantajımızın olduğu durumlar oluşturuyorum. Şunu da söyleyeyim: şablonun bir sınırlama olduğunu söyleyenlere katılmıyorum.
Neden böyle söylediniz?
Çünkü bir hoca oyuncularının nerelere hareket etmelerini isteyeceğini söyleyebilmeli ve onlara net açıklamalar yapmalı. Bunlar, yetenekler için bir rehber olur; fakat neticesinde bu durumları zenginleştiren de yeteneklerin ta kendisi olacaktır.Yine de bir 'rehber' kesinlikle gereklidir.
Sizce bir maç sırasında şablonu değiştirmek yararlı olur mu?
Eğer o takım nasıl yapacağını biliyorsa, evet. Elbette 4-3-1-2'den 4-4-2'ye dönmek çok fazla sorun teşkil etmeyecektir.
Futbolun geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Oyuncuların kendilerini gösterebileceği boş alan azalıyor. Takımların defansif şekilleri oldukça iyiye gidiyor. Biz İtalya'da yaratmaktan çok kısıtlama üzerine gelişmeye çalışıyoruz. Farklı oynayabilmek için hocaların üzerinden baskıyı alabilmeliyiz. Hocalarımızın kalitesi gerçekten çok iyi fakat her zaman için uzun süre çalışma fırsatı bulamıyoruz. Bunu değiştirmek için bir devrimciye ihtiyaç var.